مادرم زينب خاتون

مقاله ای با عنوان «مادرم زینب خاتون»، وبلاگ پچپچه، شنبه ۱٥ اردیبهشت ماه ۱۳۸٦

روانشاد جليل ضياءپور از پيشگامان جنبش هنری نوگرای ايران و از جمله هنرمندانی بود که در جهت معرفی هنر مدرن و سبک کوبيسم تلاش بسيار کرد. وی در سال 1299 در بندر انزلی چشم به جهان گشود. در سال 1324 از دانشکده‌ی هنرهای زيبای تهران با دريافت رتبه‌ی اول فارغ‌التحصيل شد. بعد از آن به فرانسه رفت و در رشته‌ی هنرهای تجسمی در مدرسه‌ی هنرهای زيبای پاريس«بوزار» آموزش ديد و در سال 1328، پس از دريافت مدرک دکترا در رشته‌ی هنرهای تجسمی، به ايران بازگشت و بلافاصله انجمن هنری «خروس جنگی» را بنيان گذاشت و خود چون يک خروس جنگی به جنگ سنت‌گرايان رفت، تا ثابت كند كوبيسم دروازه‌ی هنر مدرن و زبان هنری زمانه است. او افزون بر اينکه در اين انديشه پای افشرد، خود نيز سعی نمود اين فرم هنری را با طنين ايرانی در آميزد، از اينرو به سراغ داستان‌های فولکلوريک و مردان و زنان بومی رفت و نقش آنان را از قبيل زنان كُرد و لر و ترکمن و شمالي و بندري و زنان چادرنشين، بر شبكه‌هاي كاشي‌گونه‌ی نقاشي‌هايش ثبت كرد.

چنانکه يکی از آثار زيبای او از شعر فولکلوريک جمجمك برگ خزون سر چشمه گرفته است:

جم جمک برگ خزون/ مادرم زينب خاتون/گيس داره قد کمون/ از کمون بلندترک/ از شبق مشکی ترک/ حمام سی روزه می خواد/ شونه‌ی فيروزه می‌خواد …

در اين اثراستاد ضياءپور «زينب خاتون» رابه صورت اغراق‌آميزی تصوير کرده و او را به تقسيمات هندسی کاشی‌کاریهای رنگی تابلو سپرده است.

در اين تابلو زينب خاتون روی دو پا نشسته و با استناد به يکی از بندهای شعر«شونه‌ی فيروزه می خواد» شانه‌ی فيروزه‌ای رنگی را به دست‌های حنا گرفته‌ی خود دارد و گيس از کمون بلند ترک و از شبق مشکی ترک خود را شانه می زند.

رنگ زرد جاندار کاشی‌ها با رنگ قهوه‌ای سوخته بدن برهنه‌ی زينب خاتون و نيز رنگ نارنجی حنای کف پا و کف دست او، فضای زنده‌ای را به بيننده هديه می‌دهد.

و بطور کلی تلفيق واژه‌ها با رنگ‌بندي پرده و تنظيم موزاييکی تابلو آنچنان هماهنگی گرمی ايجاد می‌کند که هرگونه ايستايي و سكون از ذهن می‌گريزد.

استاد جليل ضياء‌پور در سی‌ام آذر ماه 1378 پس از گذراندن يک زندگانی هنرمندانه به جهان ديگر شتافت.

روانش شاد و يادش جاودانه باد!

منبع: وبلاگ پچپچه